Connection
Disemba ọzọ
Nke a bụ anyị. Ọgwụgwụ nke afọ eruola; anyị maara na nke a bụ oge ọṅụ, ememe, na njikọ na ndị anyị hụrụ n'anya. Ma, ọtụtụ ndị na-enwe mwute ma ọ bụ owu ọmụma. N'ụzọ dị mwute, ịga nke ọma ná ndụ ụbọchị ndị a apụtaghị na ọ bụ ọbụbụenyi. Kedu ihe na-eme? Daniel Cox, mgbe ọ na-ede na New York Times, kwuru na ọ dị anyị ka anyị nọ n'ụdị "nkwụghachi ụgwọ enyi." N'ụzọ doro anya, enwere ọtụtụ echiche maka ihe kpatara nke a ji eme. Enwere nkwekọrịta ọzọ n'agbanyeghị mmetụta njikọ dị na ahụike uche na nke anụ ahụ anyị. A na-amata ikewapụ mmadụ na ịnọ naanị ya dị ka nsogbu ahụike ahụike na ahụike ọha siri ike, ọkachasị ndị okenye, na-ebute nsonaazụ ahụike nke uche na nke anụ ahụ.
Dị ka akwụkwọ akụkọ bụ́ Survey on American Life si kwuo, anyị bụ́ mmadụ ọ dị ka anyị nwere ezigbo ndị enyi ole na ole, anyị na ndị enyi anyị na-ekwurịta okwu nke ọma, anyị na-adaberekwa na ndị enyi na-erughịrị mmadụ maka nkwado. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara nke ndị America na-akọ ndị enyi atọ ma ọ bụ ole na ole, ebe 36% na-akọ anọ ruo itoolu. Ụfọdụ n'ime echiche ndị ahụ gụnyere mbelata itinye aka n'ihe omume okpukpe, mbelata nke alụmdi na nwunye, ọnọdụ akụ na ụba na-adị ala, inwe ọrịa na-adịghị ala ala, ịrụ ọrụ ogologo oge, na mgbanwe n'ebe ọrụ. Na, ebe ọ bụ na ọtụtụ n'ime anyị tụkwasịrị obi n'ebe ọrụ maka njikọ, nke a emewo ka mmetụta nke owu ọmụma na ikewapụ ọha mmadụ ka njọ.
Enwere ụfọdụ nuances na-adọrọ mmasị na data ahụ. Dịka ọmụmaatụ, ndị Africa America na ndị Hispanic dị ka afọ ojuju karịa enyi ha. Ọzọkwa, ụmụ nwanyị na-enwekarị ike ilegara ndị enyi anya maka nkwado mmetụta uche. Ha na-etinye aka n'ọrụ ịzụlite mmekọrịta ha…ọbụna na-agwa enyi ha na ha hụrụ ha n'anya! N'aka nke ọzọ, 15% nke ụmụ nwoke na-akọ na enweghị mmekọrịta chiri anya. Nke a ejirila ihe dị ka ise rịa elu n'ime afọ 30 gara aga. Robert Garfield, onye edemede na ọkachamara n'akparamàgwà mmadụ, na-ekwu na ụmụ nwoke na-achọkarị "ịhapụ enyi ha;" nke pụtara na ha anaghị etinye oge iji lekọta ha.
Kewapụrụ ọha mmadụ bụ ebumnuche enweghị ma ọ bụ enweghị mmekọrịta mmadụ na ndị ọzọ, ebe a na-akọwa owu ọmụma dịka ahụmịhe nke onwe na-adịghị mma. Usoro ndị ahụ dị iche, ọ bụ ezie na a na-ejikarị ha eme ihe, ma ha abụọ nwere mmetụta ahụike yiri nke ahụ. Kewapụrụ ọha na eze na owu ọmụma na-arịwanye elu n'òtù ndị agadi. Nnyocha mba dị iche iche na-akọ na ihe dị ka otu onye n'ime ndị okenye anọ bi n'ime obodo na-akọ na ọ bụ naanị mmadụ, na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 30% na-akọ na ọ na-enwe mmetụta.
Gịnị mere ọnụ ọgụgụ alụmdi na nwunye ga-eji nwee mmetụta? Ọ dị mma, dịka data nyocha ahụ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 53% nke ndị na-akọ akụkọ na-ekwu na di ma ọ bụ nwunye ha ma ọ bụ onye òtù ọlụlụ ha na-abụkarị kọntaktị mbụ ha. Ọ bụrụ na ịnweghị onye ọzọ dị ịrịba ama, mgbe ahụ ị nwere ike ịnọ naanị gị.
Otu mmetụta dị ka ise siga ma ọ bụ oke ibu?
N'iburu n'uche ka nchoputa ndị a si dị, ndị na-ahụ maka nlekọta mbụ kwesịrị ịtụle mmetụta ahụike metụtara mmekọrịta mmadụ na ibe ya na owu ọmụma, karịsịa na ndị okenye. Otu nyocha nke na-eto eto na-egosi njikọ siri ike n'etiti mpụ mmadụ na ịnọ naanị ya na nsonaazụ ọjọọ. A na-abawanye ọnụ ọgụgụ ndị na-akpata ọnwụ n'otu aka ahụ maka ise siga ma ọ bụ oke ibu. Enwere ọtụtụ ọrịa obi na nsogbu ahụike uche. Ụfọdụ n'ime mmetụta a bụ n'ihi ndị nọpụrụ adịpụ na-akọpụta iji ụtaba na omume ahụike ndị ọzọ na-emerụ ahụ. Ndị a dịpụrụ adịpụ na-eji akụrụngwa nlekọta ahụike karịa n'ihi na ha na-enwekarị ọnọdụ ahụike na-adịghị ala ala. N'otu oge ahụ, ha na-akọ na ha anaghị agbaso ndụmọdụ ahụike ha na-enweta.
Otu esi agwa okwu
N'akụkụ onye na-eweta ya, "ịdepụta ọha mmadụ" bụ otu ụzọ. Nke a bụ mbọ iji jikọta ndị ọrịa na ọrụ nkwado na obodo. Nke a nwere ike ịbụ iji onye njikwa ikpe nwere ike nyochaa ebumnuche, mkpa, nkwado ezinụlọ na ịme ntụle. Ndị dọkịta na-atụgharịkarịkwa ndị ọrịa na otu nkwado ndị ọgbọ. Nke a na-arụ ọrụ nke ọma maka ndị ọrịa nwere nsogbu ahụike ma ọ bụ ọnọdụ. Ike nke otu ndị a bụ na ndị ọrịa na-anabatakarị echiche sitere na ndị ọzọ na-emeso ọnọdụ yiri ya. Ụfọdụ n'ime otu ndị a na-ezukọkwa na "ebe a na-akparịta ụka n'Intanet" ma ọ bụ na saịtị mgbasa ozi ndị ọzọ.
Catherine Pearson, na-ede na Times na Nọvemba 8, 2022 kọwara usoro omume anọ nke anyị niile nwere ike ịtụle n'ịgbasa mmetụta nke ịnọpụ iche ma ọ bụ owu ọmụma ọha:
- Mee adịghị ike. Ana m agwa onwe m okwu ebe a. Zuru oke na oke nwoke ma ọ bụ stoicism. Ọ dị mma ịgwa ndị mmadụ mmetụta gị gbasara ha. Tụlee isonyere otu ndị ọgbọ ahaziri maka nkwado. Tụlee ịkọrọ enyi gị nsogbu gị.
- Echela na ọbụbụenyi na-eme na mberede ma ọ bụ na mberede. Ha chọrọ ụzọ. Gakwuru onye.
- Jiri mmemme mee ihe maka ọdịmma gị. Eziokwu bụ na ọtụtụ n'ime anyị na-enwe ahụ iru ala ka anyị na ndị ọzọ na-akpakọrịta ma ọ bụrụ na anyị na-etinye aka na mmemme a na-ekekọrịta. Nke ahụ mara mma. O nwere ike ịbụ egwuregwu, ma ọ bụ ịbịakọta ọnụ iji dozie ma ọ bụ mee ihe.
- Jikwaa ike nke "nbanye" nkịtị site na ederede ma ọ bụ email. O nwere ike ịbụ agbamume mmadụ chọrọ taa, ka o wee mara na a na-eche ya echiche.
aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/p85.html
Amụma American Perspectives ọmụmụ Mee 2021
National Academy of Sciences, Engineering, and Medicine. Mpụpụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya na ndị okenye: ohere maka usoro nlekọta ahụike. 2020. Enwetara Eprel 21, 2021. https://www.nap.edu/read/25663/chapter/1
Smith BJ, Lim MH. Kedu ka ọrịa COVID-19 si elekwasị anya na owu ọmụma na ikewapụ ọha mmadụ. Ọha Health Res Pract. 2020;30 (2): e3022008.
Courtin E, Knapp M. Mpụpụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya, owu ọmụma na ahụike na ịka nká: nyocha nyocha. Health Soc Care Community. 2017;25 (3): 799-812 .
Freedman A, Nicolle J. Ọhapụrụ onwe ya na owu ọmụma: ndị dike geriatric ọhụrụ: ụzọ maka nlekọta mbụ. Nwere ike Fam dibịa. 2020;66 (3): 176-182 .
Leigh-Hunt N, Bagguley D, Bash K, et al. Nleba anya n'usoro nyocha gbasara ahụike ọha na eze na-esi n'ichepụta mmadụ na owu ọmụma. Ahụike Ọha. 2017;152:157-171 .
N'ihi TD, Sandholdt H, Siersma VD, et al. Kedu ka ndị ọkachamara n'ozuzu ha si mara mmekọrịta ọha na eze ndị agadi ha na mmetụta nke owu ọmụma?. BMC Fam Pract. 2018;19 (1):34.
Veazie S, Gilbert J, Winchell K, et al. Na-agwa ndị mmadụ na-akpakọrịta iji meziwanye ahụike nke ndị okenye: nyocha ngwa ngwa. AHRQ akụkọ mba. 19-EHC009-E. Ụlọ ọrụ maka nyocha na ịdị mma nlekọta ahụike; 2019.
Achọrọ njikọ
Achọrọ njikọ