Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility Haere ki ihirangi matua

Aukuhia te Kapu

Kao, kaore au e korero ana mo nga tohu puta noa i nga teihana tereina Raro o Raanana. Ko te "aputa" kei reira e pa ana ki te waahi i waenga i te papaahi me te tereina. Kei te hiahia nga Brits ki te whakarite kia hikoi koe ki runga i tenei waahi, ki te waahi ranei, ka eke haumaru ki runga tereina.

Engari, kei te korero ahau mo tetahi atu waahi. Arā, ko te āputa i roto i ngā ratonga kei roto i a tatou e raru ana ki te noho ora.

Me hoki ake he tuarua.

He maha nga whainga a nga kaiwhakarato tiaki tuatahi ina kite ratou i tetahi turoro. Kei te whakarongo ratou ki nga awangawanga kaha, ki nga awangawanga ranei o te taha o te manawanui. I te wa ano, kei te aro ratou ki nga ahuatanga maataki e mohio ana ratou me te whakarite kia mahia he whakarereketanga ki nga rongoa me nga whakamatautau. Ka mutu, ko te nuinga o nga kaiwhakarato tiaki tuatahi he punaha hei whakamaumahara ki a raatau mo te tirotiro, te whakamatautau, me te kano kano kano kano ka hiahiatia. He maha nga taote me nga kaitoi taumata-waenganui e kii ana i tenei ko te "gap." Ko te tikanga tenei ina kitea tetahi o tatou, kei reira nga ratonga e taunakihia ana i runga i to tatou ira tangata, tau, tikanga hauora ranei. Kei roto hoki i tenei ko nga tikanga kano kano mate. Kei te hiahia ratou ki te kati i tenei waahi ka taea. Whakaarohia te waahi.1

Ko te tiaki hauora mo tatou katoa e whakawhirinaki ana ki te waahi kei roto i te huringa ora. Ko nga kohungahunga, ko nga tamariki me nga taiohi, nga wahine pakeke, me nga tane he maha nga momo mahi kua whakaatuhia e te pūtaiao he whakaiti i te taumahatanga o nga mate. He aha nga momo mahi ka uru pea ki enei? I roto i nga tamariki me nga taiohi, hei tauira, he maha nga wa ka korerohia e te taote nga awangawanga o te manawanui me te matua/kaitiaki me te patai mo te tari whawhati tata, te tiaki hohipera ranei mai i te haerenga whakamutunga; nga tikanga o te noho (te kai, te korikori tinana, te taima mata, te puhipuhi o te auahi, nga haora moe ia po, te tiaki niho, nga tikanga haumaru); me te mahi a te kura. E taunaki ana te American Academy of Pediatrics ki te tirotiro i nga tau mo te toto toto tiketike, te tirotiro mo nga tau e rua mo nga raru o te kite me te whakarongo, me te tirotiro mo nga taumata teitei o te cholesterol kotahi i waenga i te 9 me te 11 tau. Ko te tirotiro i nga wa katoa mo nga whakatau hapori mo nga ahuatanga morearea e pa ana ki te hauora ka tūtohu ano hoki. Me hoatu nga kano kano mate e tika ana mo te pakeke me te hopu. He rite tonu nga taunakitanga mo ia reanga me ia roopu ira tangata.2

No hea enei taunakitanga? I te nuinga o nga wa ka ahu mai ratou i nga puna whaimana penei i te United States Preventive Services Taskforce (USPSTF) me nga hapori motuhake whakaute penei i te American Cancer Society, American Academy of Family Practice, American Academy of Pediatrics, me etahi atu.3

Ko te whakamahi i nga rekoata hauora hiko (EHRs) kua whakaatuhia ki te whakapai ake i nga reiti o te tirotiro whanaketanga, te aromatawai morearea, me te arahi whakaaro. Ko tenei pea na "te huinga o nga huānga raraunga hanganga, nga taputapu tautoko whakatau, te tirohanga roa mo nga raraunga turoro, me te pai ake o te uru ki nga raraunga whakarāpopototanga taiwhanga me te tiaki hauora." Ka taea te whakapai ake i nga reiti kano kano mate ma te whakamahi i nga punaha whakamaumahara, whakamaumahara ranei, ka taea te tuku ma te punaha waea aunoa, reta, kaari panui ranei, a-tinana ranei i etahi atu momo haerenga ki te whare haumanu.4

Na enei "mahi" i hono ai te tuku a te rata tiaki tuatahi ki nga hua hauora pai ake, tae atu ki nga take katoa, te mate pukupuku, te mate o te ngakau, te whiu, me te mate o nga kohungahunga; iti te taumaha whanau; te roanga o te oranga; me te hauora whaiaro.5

Na, ko te ahua o nga raraunga e whakamana ana i te hiranga o te whakawhanake hononga ki tetahi rata haumanu ki te whiwhi ratonga aukati. Ka taea e koe te mohio wawe he aha i tino pukumahi ai nga kaiwhakarato tiaki tuatahi me te wa e tika ana mo te aukati i muri i te whakatutuki i etahi atu hiahia.

Ko tetahi atu mea me korero mo te aukati. Kua nukuhia (Te Kowhiri Maamaa) i nga tau 10+ kua hipa ki te tautuhi i aua ratonga KORE he awhina. Neke atu i te 70 nga hapori motuhake kua kitea he maha nga whakamatautau me nga tikanga e whakamahia ana i roto i o raatau tohungatanga. He hononga kei raro nei e whakaatu ana he aha nga ratonga i kiia e te American Academy of Family Practice he kore awhina, he kino i etahi wa.6

Ae, inaianei ko tetahi waahanga o nga ratonga e taunakitia ana ko tetahi tamaiti hou i runga i te poraka. Kano kano COVID-19. Ko etahi i kii ko te COVID-19 he rite inaianei ki te rewharewha na te mea ka tukuna he kano kano kano, tera pea ia tau, mo nga ra kei mua. Ko etahi i kii ko te paanga o te kano kano Covid he rite ki te tohutohu i tetahi kia kaua e kai paipa. Kei te tino hono te kai paipa ki te emphysema, bronchitis, mate pukupuku pūkahukahu me te maha atu o nga mate. KORE kia whiwhi kano kano COVID-19 ka taea te whakapae he rite ki te kowhiri ki te kai paipa. Tata ki te 64 nga wa ka pa atu koe ki te hohipera ki te COVID-19 ki te kore koe e whiwhi kano kano.7

Na, i muri mai ka kite koe i to kaiwhakarato atawhai, mohio kei te titiro ratou ki a koe mai i te tirohanga o te tuku ratonga ka taea e to reanga, ira tangata, me to mate hauora. Ko te whainga ko te whakapai ake i to hauora, na reira ka watea koe ki te ora i to oranga ki tona kaha.

 

Tohutoro

  1. https://www.aafp.org/family-physician/patient-care/clinical-recommendations/clinical-practice-guidelines/clinical-practice-guidelines.html
  2. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2019/0815/p213.html
  3. https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/recommendation-topics/uspstf-a-and-b-recommendations
  4. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2011/0315/p659.html
  5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17436988/
  6. https://www.aafp.org/family-physician/patient-care/clinical-recommendations/choosing-wisely.html
  7. https://www.theatlantic.com/health/archive/2022/02/covid-anti-vaccine-smoking/622819/