Mwezi Wodziwitsa Anthu za Katemera

Ogasiti ndi Mwezi Wodziwitsa Anthu za Katemera (NIAM) ndipo ndi nthawi yabwino kuwonetsetsa kuti tonse tikudziwa za katemera wathu. Anthu ambiri amaganiza za katemera ngati chinthu chaching'ono kapena chachinyamata, koma chowonadi ndichakuti nawonso akulu amafunika katemera. Katemera ndi njira yabwino kwambiri yodzitetezera kumatenda ofooketsa komanso owopsa omwe alipobe m'dera lathu masiku ano. Ndizosavuta kuzipeza ndipo pali njira zambiri zolandirira katemera wotsika, kapenanso kopanda mtengo kuchokera kwa opereka chithandizo angapo mderalo. Katemera amayesedwa mwamphamvu ndikuyang'aniridwa, kuwapangitsa kukhala otetezeka kwambiri ndi zovuta zochepa zokha zomwe zimangokhala maola ochepa masiku angapo. Pali magwero ambiri odziwika, owunikidwa ndi asayansi kuti mudziwe zambiri za katemera komanso gawo lofunikira poteteza inu, banja lanu, oyandikana nawo, komanso dera lanu kukhala otetezeka komanso athanzi. Ndikulankhula za matenda omwe ali pansipa, ndimalumikiza iliyonse ndi Center for Control and Prevention's Zolemba Zokhudza Katemera.

Kupeza katemera wanu sikungakhale chinthu choyamba chomwe mukuganiza pokonzekera kubwerera kusukulu. Koma kuwonetsetsa kuti mwatetezedwa ku matenda ofala omwe amafalikira pagulu la anthu akuyenera kukhala kofunikira kwambiri monga kutenga chikwama chatsopano, notebook, piritsi, kapena mankhwala opangira dzanja. Nthawi zambiri ndimamva anthu akunena zosafunikira katemera wa matenda omwe salinso wamba kapena wamba kumene amakhala kapena kusukulu. Komabe, matendawa adakalipo m'malo ambiri padziko lapansi ndipo amatha kunyamulidwa mosavuta ndi munthu wopanda katemera yemwe adayenda nthawi yachilimwe kupita kudera limodzi.

Panali kuphulika kwakukulu kwa chikuku komwe ndidathandizira kufufuza ngati namwino komanso wofufuza matenda ku Tri-County Health department ku 2015. The Kuphulika kudayamba ndiulendo wabanja wopita ku Disneyland ku California. Chifukwa Disneyland ndi malo opumulira anthu ambiri ku United States (US), mabanja angapo omwe ali ndi ana opanda katemera ndi akulu anabwereranso ndi matendawa, zomwe zapangitsa kuti pakhale kuphulika kwakukulu kwa chikuku m'mbiri yaposachedwa ya US. Chikuku ndi kachilombo koyambitsa matendawa kamene kamakhala mlengalenga kwa maola angapo ndipo akhoza kupewedwa ndi katemera wa chikuku, chikuku, ndi rubella (MMR) omwe amakhala moyo wonse. Pali katemera wina yemwe achinyamata amafunika kulandira kuti adziteteze komanso kuteteza ena kuti asatenge matendawa. CDC ili ndi tebulo losavuta kutsatira momwe amalimbikitsira katemera ndi mibadwo yanji.

Katemera si ana okha. Inde, ana nthawi zambiri amalandila katemera chaka chilichonse ndi omwe amawapatsa chithandizo chamankhwala ndipo mukamakula, mumalandira katemera wocheperako, koma simufikira zaka zokulirapo kuti mudzalandire katemera. Akuluakulu amafunikirabe kulandira a kafumbata ndi diphtheria (Td or Tdap, yomwe ili ndi chitetezo cha pertussisKatemera wa onse-m'modzi) zaka khumi zilizonse osachepera, amalandira Katemera wa shingles atakwanitsa zaka 50, ndi a pneumococcal (ganizirani chibayo, matenda a sinus ndi khutu, ndi meningitisKatemera ali ndi zaka 65, kapena ocheperako ngati ali ndi matenda aakulu monga matenda amtima, khansa, matenda ashuga, kapena kachilombo ka HIV. Akuluakulu, monga ana, amayenera kulandira chaka chilichonse Katemera wa fuluwenza Kupewa kutenga chimfine ndikusowa sabata limodzi kusukulu kapena kuntchito, ndipo mwina kukhala ndi zovuta zowopsa pamoyo wamatendawa.

Kusankha kusalandira katemera ndikusankha kutenga matendawa ndikuchotsa kusankha kuti mutenge matendawa kwa munthu yemwe sangakhale ndi chisankho. Pali zambiri zoti mufotokozere m'mawu awa. Zomwe ndikutanthauza ndikuti tonse tikudziwa kuti pali anthu ena omwe SANGATHE kulandira katemera winawake chifukwa ali achichepere kwambiri kuti alandire katemera, ali ndi vuto lolandira katemera, kapena ali ndi thanzi labwino lomwe zimawalepheretsa kulandira katemera. Anthu awa alibe chisankho. Sangathe kulandira katemera.

Izi ndizosiyana kwambiri ndi munthu yemwe ANGATENGEDWE katemera koma osasankha pazifukwa zake kapena zaluntha. Awa ndi anthu athanzi omwe alibe zovuta kapena zovuta zina zomwe zimawalepheretsa kulandira katemera. Tikudziwa kuti magulu onse awiriwa atha kutenga matenda omwe sanalandire katemera, ndikuti kuchuluka kwa anthu omwe alibe katemera m'dera kapena anthu, kumathandiza kuti matendawa akhazikike, ndikufalikira pakati pa anthu amene alibe katemera.

Izi zimatibwezera kwa anthu athanzi omwe ANGALANDIRE katemera, koma osasankha ayi, ndikupanga chisankho osati kungoziyika pachiwopsezo cha matenda, komanso kupanga chisankho chokhazikitsa anthu ena omwe alibe chisankho adzalandira katemera ku chiopsezo cha matendawa. Mwachitsanzo, munthu amene safuna kulandira katemera chaka chilichonse chaka chilichonse mwakuthupi komanso kuyankhula zamankhwala atha kulandira katemera, koma amasankha kutero chifukwa “safuna kuwomberedwa chaka chilichonse” kapena “saganiza kudwala chimfine si koipa choncho. ” Tsopano tinene kuti kumapeto kwa chaka pamene chimfine chikufalikira, munthu amene sanasankhe katemerayo amatenga chimfine koma samazindikira kuti ndi chimfinecho ndipo wakhala akufalikira kwa anthu ena mderalo. Kodi chimachitika ndi chiyani ngati munthu amene ali ndi chimfine ali wosamalira ana masana ndi ana? Tsopano asankha kudzipatsira okha kachilombo ka chimfine, ndipo adapanga chisankho kuti achigwire ndikuchifalitsa kwa ana ang'onoang'ono omwe sangatoleredwe ndi katemera wa chimfine chifukwa ali achichepere kwambiri. Izi zimatitsogolera ku lingaliro lotchedwa gulu la chitetezo cha ziweto.

Chitetezo cha ziweto (kapena molondola, chitetezo cham'magulu) chimatanthawuza kuti anthu ambiri (kapena gulu, ngati mungafune) amatemera katemera wa matenda enaake, kuti matendawa asakhale ndi mwayi wambiri wogwira munthu wosadziwika ndikufalikira mkati mwa anthu. Chifukwa matenda aliwonse ndi osiyana ndipo ali ndi kuthekera kosiyanasiyana kopatsira ndi kupulumuka m'deralo, pamakhala ziweto zosiyanasiyana zachitetezo cha katemera aliyense wopezeka. Mwachitsanzo, chikuku chimakhala chopatsirana kwambiri, ndipo chifukwa chimatha kukhala ndi moyo mpaka maola awiri mlengalenga, ndipo ndi kachilombo kochepa chabe kamene kamafunika kuyambitsa matenda, gulu la chitetezo cha chikuku liyenera kukhala pafupifupi 95%. Izi zikutanthauza kuti 95% ya anthu amafunika katemera wa chikuku kuteteza 5% ena omwe sangalandire katemera. Ndi matenda monga poliyo, omwe ndi ovuta kufalikira, gulu lachitetezo limazungulira 80%, kapena anthu omwe akufunika katemera kotero 20% ena omwe sangathe kulandira katemera wa polio amatetezedwa.

Ngati tili ndi anthu ambiri omwe angathe kulandira katemera koma osasankha, izi zimapangitsa kuti anthu ambiri asatengeko katemera, amachepetsa ziweto, kulola matenda monga chikuku, chimfine kapena polio kugwira ndikufalikira kwa anthu omwe zamankhwala sakanatha kulandira katemera, kapena anali achichepere kwambiri kuti alandire katemera. Maguluwa ali pachiwopsezo chachikulu chazovuta kapena imfa chifukwa ali ndi zovuta zina kapena ali achichepere kwambiri kuti athe kumenyana ndi kachilomboka pawokha, zomwe zimafuna kuti agonekere kuchipatala. Ena mwa anthu ogonekedwa mchipatala samapulumuka matendawa. Izi zonse zitha kupewedwa. Achichepere awa, kapena anthu omwe ali ndi vuto lamankhwala olandira katemera akanatha kupewa kupita kuchipatala, kapena nthawi zina kumwalira, ngati omwe ali mdera lawo lomwelo omwe ali ndi chisankho chodzalandira katemera adasankha kulandira katemera. Pano tikuwona zomwe zikuchitika ndi COVID-19 ndipo anthu omwe akufuna kuti asalandire katemera. Pafupifupi 99% yakufa kwa COVID-19 pakadali pano ali mwa anthu omwe alibe katemera.

Ndikufuna kumaliza ndikulankhula zakupeza katemera komanso chitetezo cha katemera. Ndizosavuta kupeza katemera ku US. Tili ndi mwayi: ngati timawafuna, ambiri a ife titha kuwapeza. Ngati muli ndi inshuwaransi yazaumoyo, wothandizira wanu mwina amawanyamula ndipo amatha kuwapereka, kapena angakutumizireni ku pharmacy iliyonse kuti mukalandire. Ngati muli ndi ana osakwana zaka 18, ndipo alibe inshuwaransi yazaumoyo, mutha kukakumana ndi anthu kuofesi yanu kapena kuchipatala kuti mudzalandire katemera, nthawi zambiri pamtengo uliwonse womwe mungakwanitse. Ndizowona, ngati muli ndi ana atatu opanda inshuwaransi yazaumoyo ndipo aliyense amafunika katemera asanu, ndipo muli ndi $ 2.00 okha omwe mungapereke, madipatimenti azaumoyo awa ndi omwe amapereka adzalandira $ 2.00 ndikuchotsera zotsalazo. Izi ndichifukwa cha pulogalamu yapadziko lonse yotchedwa Katemera wa Ana.

Nchifukwa chiyani timakhala ndi mwayi wopeza katemera mosavuta? Chifukwa katemera amagwira ntchito! Amapewa matenda, masiku odwala, zovuta zamatenda, kulandila anthu kuchipatala, ndi kufa. Katemera ndi amodzi mwamayeso kwambiri ndipo kuyang'aniridwa mankhwala pamsika lero. Taganizirani izi, ndi kampani iti yomwe ikufuna kupanga chinthu chomwe chingapweteke kapena kupha anthu ambiri omwe amamwa mankhwalawa? Si njira yabwino yotsatsira. Timapereka katemera kwa makanda, ana, achinyamata, komanso achikulire azaka zonse, ndipo pali zovuta zoyipa zochepa zomwe anthu amakumana nazo. Anthu ambiri amatha kukhala ndi zilonda zam'mimba, malo ofiira pang'ono, kapena kutentha thupi kwa maola ochepa.

Katemera ndi wosiyana ndi maantibayotiki omwe omwe amakupatsani kuti akupatseni matenda. Katemera ndi maantibayotiki onse amatha kuyambitsa vuto, ndipo chifukwa simunakhalepo kale, simudziwa mpaka mutamwa mankhwalawo. Koma ndi angati a ife amene timakayikira, kutsutsana, kapena ngakhale kukana mankhwala omwe amatipatsa amatipatsa, monganso zomwe zimachitika ndi katemera? Chinthu china chachikulu chokhudza katemera ndikuti ambiri ndi ochepa kapena awiri ndipo amatha kukhala moyo wonse. Kapenanso pankhani ya kafumbata ndi diphtheria, mumafunikira zaka khumi zilizonse. Kodi munganene kuti mumangofunika maantibayotiki kamodzi pazaka khumi zilizonse kuti mupeze kachilombo? Mwina simungatero. Ambiri aife takhala tikupeza maantibayotiki m'miyezi khumi ndi iwiri yapitayi, komabe sitikayikira chitetezo cha maantibayotikiwo, ngakhale maantibayotiki ena amatha kuyambitsa zovuta zina ndi kufa monga maantibayotiki kukana, kumangidwa kwamtima kwadzidzidzi, kuphulika kwa tendon, kapena kutaya kwathunthu. Simunadziwe izi? Werengani phukusi la mankhwala omwe mukumwa tsopano, ndipo mungadabwe ndi zovuta zomwe zingayambitse. Chifukwa chake tiyeni tiyambitse chaka cha sukulu moyenera, tikhale ochenjera, tikhale athanzi, tipeze katemera.