Mahina Hoʻoilina AAPI
ʻO Mei ka Mahina Hoʻoilina o ʻAsia ʻAmelika Pākīpika (AAPI), he manawa e noʻonoʻo ai a ʻike i ka hāʻawi a me ka mana o AAPI a me ka hopena i loaʻa iā lākou i ka moʻomeheu a me ka mōʻaukala o ko kākou ʻāina. No ka laʻana, ʻo ka lā 1 o Mei ka lā Lei, he lā e hoʻolauleʻa ai i ka ʻuhane o ke aloha ma ka hāʻawi ʻana a/a i ʻole ka loaʻa ʻana i ka lei. Hoʻolauleʻa pū ka AAPI Heritage Month i nā hana ʻē aʻe o kēia mau pūʻulu, me ka hoʻomanaʻo ʻana i ka neʻe ʻana o ka poʻe malihini mua mai Iapana a i ʻAmelika Hui Pū ʻIa ma Mei 7, 1843, a me ka hoʻopau ʻana o ke alahao transcontinental ma Mei 10, 1869. ʻOiai he mea nui ka hoʻolauleʻa ʻana. ʻO nā moʻomeheu AAPI a me nā kānaka, he mea nui ia e ʻike i ka nui o nā paʻakikī a me nā pilikia i loaʻa i kēia mau hui e lanakila ai, a me nā mea a lākou e hoʻomau nei i kēia lā.
Hiki ke hoʻopaʻapaʻa ʻia, ʻo kekahi o nā luʻi nui loa e kū nei i ko mākou ʻahahui e pili ana i ka ʻōnaehana hoʻonaʻauao a ʻo ia hoʻi, ka ʻokoʻa i waena o nā haumāna mai nā ʻano lāhui like ʻole, ka lāhui, ka hoʻomana, a me ka socioeconomic. Ma Hawaii, pili ka hakahaka o ka holomua i ka mōʻaukala lōʻihi o ka noho aupuni ʻana ma ka pae ʻāina ʻo Hawaiʻi. ʻO ka mākaʻikaʻi ʻana o Kāpena Kuke i ka pae ʻāina ʻo Hawaiʻi i ka makahiki 1778 i manaʻo ai ka poʻe he hoʻomaka ka hopena o ka nohona ʻōiwi a me ka moʻomeheu. E like me nā hui lāhui a me nā moʻomeheu ʻē aʻe a puni ka honua i hāʻule i ka noho ʻana o ʻEulopa a me ke Komohana. ʻO ka hopena, ʻo ka hoʻohui ʻia ʻana o Hawaiʻi, ka mea ma hope o ka noho ʻana o Kuke i nā mokupuni, ua alakaʻi i ka hoʻololi nui ʻana i ka mana, a hoʻololi iā ia mai ka lima o ka poʻe ʻōiwi a i ke aupuni o ʻAmelika Hui Pū ʻIa. I kēia mau lā, hoʻomau ka ʻike ʻana o nā ʻōiwi Hawaiʻi i nā hopena mau loa a me nā hopena o ka noho ʻana o ke Komohana.1, 9,
I kēia lā, ʻoi aku ma mua o 500 mau kula K-12 ma ka mokuʻāina o Hawaiʻi—256 lehulehu, 137 pilikino, 31 palapala hoʻolimalima.6—ʻo ka hapa nui o ia mau mea e hoʻohana ana i ke kumu hoʻonaʻauao komohana. I loko o ka ʻōnaehana hoʻonaʻauao o Hawaiʻi, loaʻa i nā Native Hawaii kekahi o nā pae haʻahaʻa haʻahaʻa haʻahaʻa haʻahaʻa haʻahaʻa ma ka mokuʻāina.4, 7, 9, 10, 12 Hiki i nā haumāna Hawaiʻi ke ʻike i nā pilikia pilikanaka, ʻano, a me ke kaiapuni, a me ke olakino kino a me ka noʻonoʻo.
Hoʻomākaukau nā kula i nā haumāna no ko lākou ola kanaka makua a me ke komo ʻana i loko o ka hui kaiaulu ma o ka hoʻolako ʻana i nā haumāna i nā wahi e hiki ai iā lākou ke aʻo i ke komo ʻana a me ka pane ʻana i nā poʻe ʻē aʻe. Ma waho aʻe o nā papa haʻawina ma ka ʻōlelo Pelekania, ka mōʻaukala, a me ka makemakika, hoʻonui pū nā ʻōnaehana hoʻonaʻauao i ka ʻike moʻomeheu o nā haumāna - ke aʻo ʻana i ka pololei mai ka hewa, pehea e launa pū ai me nā mea ʻē aʻe, pehea e wehewehe ai iā ia iho e pili ana i ke koena o ka honua.2. ʻO ka nui o kēia mau pilina e alakaʻi ʻia e nā hiʻohiʻona ʻike ʻia a i ʻole nā hiʻohiʻona e like me ka waihoʻoluʻu ʻili, ka lole, ke ʻano lauoho, a i ʻole nā hiʻohiʻona ʻē aʻe. ʻOiai he mea maʻamau ka wehewehe ʻana i ka ʻike ma nā ʻano like ʻole, ua ʻike ʻia nā haʻawina ʻo ka poʻe i loaʻa kekahi mau ʻano koʻikoʻi - lāhui (ʻeleʻele a i ʻole kala), moʻomeheu (ʻaʻole ʻAmelika), a me ke kāne (wahine) - ʻaʻole i kūlike. ʻoi aku ka nui o nā pilikia a me nā pilikia i ka wā o kā lākou ʻoihana hoʻonaʻauao a i ko lākou ola ʻana. Loaʻa pinepine kēia mau ʻike i nā hopena maikaʻi ʻole i ka loaʻa ʻana o ka hoʻonaʻauao a me nā makemake o kēlā kanaka.3, 15
Hiki ke hoʻokumu ʻia nā pilikia ʻē aʻe ma muli o ka like ʻole ma waena o nā mea a nā haumāna e aʻo ai ma ka home mai ko lākou ʻohana e hoʻomaka i ka wā kamaliʻi, a i nā mea i aʻo ʻia iā lākou ma ke kula. E aʻo pinepine nā ʻohana Hawaiʻi i kā lākou mau keiki e like me ka moʻomeheu Hawaiʻi a me nā loina. Ma ka mōʻaukala, ua hoʻohana ka poʻe Hawaiʻi i kahi ʻōnaehana mahiʻai paʻakikī o ka wai, a me ka manaʻo nui ʻo ka ʻāina, a ʻo ka ʻāina paha ke kino o ko lākou mau akua, kapu loa i hiki ke mālama ʻia akā ʻaʻole nona. Ua hoʻohana pū ka poʻe Hawaiʻi i ka moʻolelo waha a me ka loina ʻuhane (kapu system), i lilo i hoʻomana a me ke kānāwai. ʻOiai ʻaʻole hoʻohana hou ʻia kekahi o kēia mau manaʻoʻiʻo a me nā hana, nui nā loina Hawaiʻi kuʻuna i hoʻomau i ka hana nui i ka nohona home o nā ʻōiwi Hawaiʻi i kēia mau lā. ʻOiai ʻo ia ka mea i mālama i ka ʻuhane o ke aloha ma ka pae ʻāina ʻo Hawaiʻi, ua hoʻopau i ka manaʻo hoʻonaʻauao, nā holomua, a me ka loaʻa ʻana o nā haumāna Hawaiʻi a puni ka mokuʻāina.
ʻO ka hapa nui o nā loina a me nā manaʻoʻiʻo o ka moʻomeheu Hawaiʻi ke kūʻē nei me nā loina papa waena keʻokeʻo "dominant" i aʻo ʻia ma ka hapa nui o nā kula ʻAmelika. "Makemake ka moʻomeheu Anglo-ʻAmelika e kau i ka waiwai nui i ka hoʻokau ʻana o ke ʻano a me ka hoʻokūkū me nā poʻe ʻē aʻe, hilinaʻi i nā poʻe akamai…5 i ka hoʻoponopono pilikia, kūʻokoʻa, a me ka manaʻo pilikino.14, 17 Ua ʻike nā moʻolelo e pili ana i ka hoʻonaʻauao ma Hawaiʻi a me nā haʻawina i hala e pili ana i ka hoʻokō a me ka loaʻa ʻana o ka haʻawina i ka poʻe Hawaiʻi he paʻakikī ke aʻo ʻana no ka mea pinepine lākou i nā pilikia moʻomeheu i ka ʻōnaehana hoʻonaʻauao. Hoʻokumu ʻia a kākau ʻia nā curricula i hoʻohana ʻia e ka hapa nui o nā kula mai kahi ʻano colonial Western.
Ua ʻike pū ʻia nā haʻawina ʻike pinepine ʻia nā haumāna Hawaiʻi me nā ʻike a me nā manaʻo hoʻokalakupua ma ke kula e nā haumāna ʻē aʻe, a me nā kumu a me nā kumu kula ʻē aʻe ma kā lākou mau kula. Ua noʻonoʻo ʻia kēia mau hanana i kekahi manawa - kāhea inoa a me ka hoʻohana ʻana i nā ʻōlelo hōʻino lāhui12- a i kekahi manawa he mau kūlana i manaʻo ʻole ʻia i manaʻo ai nā haumāna he haʻahaʻa ka manaʻo o nā kumu a i ʻole nā haumāna ʻē aʻe ma muli o ko lākou ʻano lāhui, lāhui, a moʻomeheu paha.8, 9, 10, 13, 15, 16, 17 ʻIke pinepine ʻia nā haumāna ʻōiwi Hawaiʻi i paʻakikī i ka hoʻokō ʻana a me ka hoʻokō ʻana i nā loina o ke Komohana me ka liʻiliʻi o ka hiki ke kūleʻa i ka hoʻonaʻauao, a ʻoi aku ka nui o nā pilikia i ka holomua ma hope o ke ola.
Ma ke ʻano he kanaka e hana nei i ka ʻoihana mālama ola kino, e lawelawe ana i kekahi o nā poʻe nāwaliwali loa o ko mākou kaiāulu, ke manaʻoʻiʻo nei au he mea nui loa ka hoʻomaopopo ʻana i ka pilina ma waena o ka hoʻonaʻauao a me ke olakino i loko o kahi pōʻaiapili ākea ākea. Hoʻopili pololei ʻia ka hoʻonaʻauao i nā hiki o kēlā me kēia kanaka ke mālama kālā, mālama i ka hana, hale paʻa, a me ka holomua socio-economic. I ka hala ʻana o ka manawa, a me ka piʻi ʻana o ka ʻokoʻa ma waena o ka hana a me ka papa waena, no laila e loaʻa nā ʻano like ʻole o ka nohona i loko o ko mākou kaiāulu a me nā ʻokoʻa o ke olakino - maʻi, maʻi maʻi maʻi, pilikia olakino noʻonoʻo, a me nā hopena olakino maikaʻi ʻole. Pono e hoʻomau i ka nānā ʻana i nā hoʻolālā hoʻokele olakino o ka lehulehu a me ka mālama kanaka holoʻokoʻa, me ka hoʻomaopopo ʻana i ka pili pono ʻana o ke olakino a me ka pilikanaka a pono e ʻōlelo ʻia ʻelua i mea e hoʻololi a hoʻomaikaʻi i ke olakino a me ka maikaʻi o kā mākou mau lālā.
E hoʻomaopopo '
- Aiku, Hokulani K. 2008. “Resisting Exile in the Homeland: He Moʻoleno No Lāʻie."
ʻAmelika ʻĀpana hapahā 32(1): 70-95. Loaʻa i Ianuali 27, 2009. Loaʻa:
SocINDEX.
- Bourdieu, Pierre. 1977. Reproduction in Education, Society, and Culture, unuhiia e
Richard Nice. Beverly Hills, CA: SAGE Publications Ltd.
- Brimeyer, Ted M., JoAnn Miller, a me Robert Perrucci. 2006. “Nā Manaʻo Papa Social in
Hoʻokumu: Ka Hoʻoikaika o ka Hoʻonaʻauao Papa, Ka Hoʻonaʻauao Kula, a me ka Papa
Nā manaʻo manaʻo. ʻO ka Sociological Quarterly 47: 471-495. Kiʻi ʻia i Nowemapa 14, 2008.
Loaʻa: SocINDEX.
- Coryn, CLS, DC Schroter, G. Miron, G. Kanaʻiaupuni, SK Watkins-Victorino, LM Gustafson. 2007. Nā Kūlana Kula a me nā Loaʻa Hoʻonaʻauao Ma waena o nā Kanaka Hawaiʻi: Ka ʻike ʻana i nā hoʻolālā kula holomua: Hōʻuluʻulu Manaʻo a me nā Kumuhana Nui. Kalamazoo: The Evaluation Center, Western Michigan University. Hoʻomākaukau ʻia no ke Keʻena Hoʻonaʻauao o Hawaiʻi a me nā Kula ʻo Kamehameha – Mahele Noʻonoʻo a Loʻi.
- Daniels, Judy. 1995. “Assessing the Moral Development and Self-Esteem of Hawaiian Youth”. Ka Nūpepa o ka Multicultural Counseling & Development 23(1): 39-47.
- Keena Hoonaauao o Hawaii. “Na Kula Aupuni o Hawaii”. Kiʻi ʻia i Mei 28, 2022. http://doe.k12.hi.us.
- Nā Kula ʻo Kamehameha. 2005. "Ka Papahana Hoʻonaʻauao Kula ʻo Kamehameha."
Honolulu, HI: Nā Kula ʻo Kamehameha. Kiʻi ʻia i Malaki, 9 2009.
- Kanaʻiaupuni, SK, Nolan Malone, a me K. Ishibashi. 2005. Ka huakaʻi: 2005 Native
Ka loiloi hoʻonaʻauao Hawaiʻi. Honolulu, HI: Kamehameha Schools, Pauahi
Nā Palapala Hoʻolaha.
- Kaomea, Julie. 2005. “Ka Haʻawina ʻŌiwi ma ka Papahana Haʻahaʻa: He Kiaʻi
Laʻana Hawaiʻi.” Anthropology and Education Quarterly 36(1): 24-42. Kiʻi ʻia
Ianuali 27, 2009. Loaʻa: SocINDEX.
- Kawakami, Alice J. 1999. “Sense of Place, Community, and Identity: Bridging the Gap
Ma waena o ka home a me ke kula no nā haumāna Hawaiʻi.” Hoʻonaʻauao a me ka Lahui Kaona
32(1): 18-40. Kiʻi ʻia i ka lā 2 Pepeluali 2009. (http://www.sagepublications.com).
- Langer P. Ka hoʻohana ʻana i ka manaʻo manaʻo i ka hoʻonaʻauao: kahi hoʻolālā aʻo paʻakikī. Psychol Rep. 2011 Dec;109(3):775-84. doi: 10.2466/11.PR0.109.6.775-784. PMID: 22420112.
- Okamoto, Scott K. 2008. “Na Risk and Protective Factors of Micronesian Youth In Hawai'i:
He Haʻawina ʻImi. Journal of Sociology & Social Welfare 35(2): 127-147.
Kiʻi ʻia i Nowemapa 14, 2008. Loaʻa: SocINDEX.
- Poyatos, Cristina. 2008. "Multicultural Capital in Middle Schooling." ʻO ka International
Nūpepa o ka 'oko'a ma nā hui, nā kaiāulu a me nā lāhui 8(2): 1-17.
Kiʻi ʻia i Nowemapa 14, 2008. Loaʻa: SocINDEX.
- Schonleber, Nanette S. 2007. “Culturally Congruent Teaching Strategies: Voices From.
ke kahua.” Hūili: Multidisciplinary Research on Hawaiian Well-Being 4(1): 239-
264.
- Sedibe, Mabatho. 2008. “Ke aʻo ʻana i kahi lumi moʻomeheu lehulehu ma kahi kula kiʻekiʻe o
Aʻo." The International Journal of Diversity in Organisations, Communities
a me na Aupuni 8(2): 63-68. Kiʻi ʻia i Nowemapa 14, 2008. Loaʻa: SocINDEX.
- Tharp, Roland G., Cathie Jordan, Gisela E. Speidel, Kathryn Hu-Pei Au, Thomas W.
Klein, Roderick P. Calkins, Kim CM Sloat, a me Ronald Gallimore. 2007.
“Education and Native Hawaiian Children: Revisiting KEEP.” Hūili:
ʻImi ʻImi Hoʻonaʻauao e pili ana i ka Pono Hawaiʻi 4(1): 269-317.
- Tibbetts, Katherine A., Kū Kahakalau, and Zanette Johnson. 2007. “Hoʻonaʻauao me
Aloha and Student Assets.” Hūili: Multidisciplinary Research on Hawaiian Well-
He 4(1): 147-181.
- Trask, Haunani-Kay. 1999. Mai He Kaikamahine Kamaaina. Honolulu, HI: University of Hawaii
Kāomi.