Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility E lele i ka papa kuhikuhiE maʻiʻo

No hea mai ka kānalua?

Hoomanao e ana i ka hoʻokō ola kino paipai 'i loko o ka Black kaiāulu i Ua he paio no ka lōʻihi manawa. Ka launa pū hoʻi i ka mōʻaukala haʻawina e like me ka 1932 Tuskegee hoʻokolohua, ma i Black na kanaka i intentionally haʻalele untreated no syphilis3; i nā kiʻi kaulana e like me Henrietta Lacks, nona nā pūnaewele i ʻaihue malū ʻia e kōkua i ka ʻike ʻana i ka noiʻi maʻi ʻaʻai4; hiki ke hoʻomaopopo ʻia ke kumu o ka kānalua o ke kaiaulu ʻEleʻele e hilinaʻi i ka ʻōnaehana mālama olakino, ke ʻole ka makakoho o kā lākou olakino. ʻO ka hana ʻino o ka mōʻaukala o nā kānaka ʻEleʻele, a me ka hala ʻana o ka ʻike hewa i ka olakino ʻeleʻele a me ka hōʻino ʻia o ka ʻeha ʻeleʻele, ua hāʻawi ʻia i ke kaiāulu ʻEleʻele nā ​​hōʻoia e hilinaʻi ʻole i ka ʻōnaehana mālama olakino a me nā mea e hana ana i loko.

Nui a hewahewa nā kaʻao i pili i ke kaiāulu ʻEleʻele e waiho mau ʻia nei i ke kaiāulu lapaʻau i kēia lā. ʻO kēia mau kaʻao he hopena nui i ka mālama ʻia ʻana o ka poʻe kala i ka honua lapaʻau.

  1. ʻO nā ʻōuli no nā kānaka ʻeleʻele like ia no ke kaiāulu keʻokeʻo. Nānā wale nā ​​kula lapaʻau i ka maʻi a me nā maʻi i loko o ka pōʻaiapili o nā lāhui keʻokeʻo a me nā kaiāulu, ʻaʻole i hāʻawi ʻia kahi hōʻike pololei o ka heluna kanaka holoʻokoʻa.
  2. ʻO ka manaʻo e hoʻoholo wale ka lāhui a me nā genetics i ka makaʻu i ke olakino. Lohe paha ʻoe i nā mea e like me ka maʻi diabetes ka poʻe ʻEleʻele, akā ʻoi aku ka pololei ma muli o nā hopena kaiāulu o ke olakino, e like me ke kaiapuni kahi e noho nei kahi kanaka, ke koʻikoʻi a lākou e mālama ai (ie racism) a me ka mālama ʻana. hiki ke loaʻa. ʻAʻole kūkākūkā a aʻo ʻia paha ka mana o ka lāhui i ke olakino a me ke komo ʻana i ka olakino olakino i ke kaiāulu olakino, kahi e aʻo ai nā kauka i nā kanaka ʻeleʻele, a me ko lākou olakino, ma ke ʻano he hui nui ma kahi o hoʻokahi a i ʻole me ka nānā kaiāulu
  3. ʻAʻole hiki ke hilinaʻi i nā maʻi ʻeleʻele. Loaʻa kēia i nā stereotypes a me nā hewa i lawe ʻia ma waena o ke kaiāulu. Wahi a nā ʻike a Wallace, ua manaʻo ke kaiaulu olakino he ʻoiaʻiʻo ʻole nā ​​mea maʻi ʻeleʻele e pili ana i ko lākou kūlana olakino a ma laila lākou e ʻimi nei i kahi mea ʻē aʻe (ʻo ia ka lāʻau lapaʻau).
  4. ʻO ka moʻo o mua i hānai ʻia i ka hā; hoʻonui ka poʻe ʻEleʻele i ko lākou ʻeha a i ʻole ke ahonui ʻeha ʻoi aku ke kiʻekiʻe. Hoʻopili kēia i ka manaʻo o ka poʻe ʻEleʻele i ka ʻili mānoanoa o ka ʻili, a ʻoi aku ka maʻalahi o ko lākou aʻa hopena ma mua o ka poʻe keʻokeʻo. E hoʻoikaika i nā manaʻo e like me kēia, he noiʻi noiʻi ua hōʻike ʻia he 50% o nā haumāna lapaʻau 418 i nīnau ʻia e manaʻoʻiʻo ma ka liʻiliʻi i hoʻokahi moʻomeheu lāhui ke hiki mai i ka mālama olakino. ʻO nā moemoeā e like me kēia mau mea he pale i ka mālama olakino, a i ka noʻonoʻo ʻana i ka moemoe ʻelua, he mea hiki ke hoʻomaopopo ʻia ke kumu o ka nui o nā kūlana olakino o ke kaiāulu ʻEleʻele.
  5. ʻO ka mea hope loa, aia wale nā ​​mea maʻi ʻeleʻele no ka lāʻau. ʻO ka mōʻaukala, ʻike ʻia nā mea maʻi ʻeleʻele ma ke ʻano he addict, a ʻaʻole e mālama pono ʻia ka ʻeha ma nā mea maʻi ʻeleʻele. ʻAʻole wale kēia i ke olakino makua akā hoʻomaka maoli nō inā keiki nā mea maʻi. Ma kahi noiʻi e pili ana i hoʻokahi miliona mau keiki me ka appendicitis ma ka US, ua ʻike nā kānaka noiʻi, ke hoʻohālikelike ʻia i nā keiki keʻokeʻo, ʻaʻole liʻiliʻi nā keiki ʻeleʻele e loaʻa nā lāʻau ʻeha no ka ʻeha kaulike a ʻeha hoʻi.2 Eia hou, ke hoʻi nei i ka moʻo ʻelua, kuhikuhi kēia i nā mea hoʻoholo kaiāulu o ke olakino (ie ke komo ʻana o ka mālama kūpono) e hoʻohuli ai i ka hilinaʻi wā pōkole a ka lōʻihi o ka hoʻomanawanui i ka ʻōnaehana.

I kēia manawa, ke hele nei i ka honua o COVID-19 a me ka lāʻau āpau, nui ka kānalua kūpono e pili ana i ka hilinaʻi ʻana i ke aupuni a ʻoi aku ka nui, ka hilinaʻi ʻana i ka ʻōnaehana mālama olakino e hoʻolako pono i ka mālama. ʻAʻole wale kēia ma muli o ka hana ʻino o ka mōʻaukala o ka poʻe ʻEleʻele i ka ʻōnaehana olakino, akā mai ka mālama ʻana i loaʻa i nā kaiāulu ʻEleʻele mai nā ʻōnaehana āpau i United States. Ua ʻike mākou i nā wikiō e hōʻike ana i ka hana hoʻomāinoino a nā mākaʻi, ua aʻo e pili ana i nā hihia e hōʻike ana i ka nele o ke kaulike ma ka ʻōnaehana hoʻokolokolo o ko mākou ʻāina, a ua ʻike ʻia ma o ke kipi hou ʻana ma ke kapikala nui o ko mākou lāhui ke hoʻokūkū ʻia nā ʻōnaehana o ka mana. Ke nānā nei i nā kānāwai, nā kulekele, a me ka hana ʻino hou a pehea e hōʻike ai ka pāpāho i kēia pilikia, hiki ke ʻike ʻia ke kumu o ka makemake ʻole o nā poʻe o ke kala a me ko lākou kaiāulu e manaʻo i ka ʻōnaehana mālama olakino e nānā nei.

A laila he aha kā mākou e hana ai? Pehea mākou e loaʻa hou ai i ka poʻe ʻEleʻele a me ka poʻe o ke kala e hilinaʻi ai i ka ʻōnaehana olakino a lanakila i ka kānalua kūpono? ʻOiai he nui nā ʻanuʻu i ke kūkulu maoli ʻana i ka hilinaʻi, kahi piʻi nui e hoʻonui nei i ka hōʻike i ka ʻōnaehana mālama olakino. Hiki i ka lunamakaʻāinana ke hoʻohuli nui i ka hilinaʻi. Ua ʻike ʻia kahi noiʻi mai loko mai o kahi hui o 1,300 mau kāne ʻeleʻele i hāʻawi ʻia i kahi kānana olakino manuahi, ʻo ka poʻe i ʻike i ke kauka ʻEleʻele he 56% ka nui o ka loaʻa ʻana o ka maʻi pākī, 47% ʻoi aku ka ʻae ʻana i ka loiloi diabetes, a 72%. ʻae paha e ʻae i kahi kānana kolesterol.5 Inā hōʻike kēia i kekahi mea, ʻo ia ia ke hiki iā ʻoe ke ʻike iā ʻoe iho i kekahi, he hopena nui ia i ka ʻoluʻolu. Me nā hiʻohiʻona lāhui, pono mākou i ka ʻike hou aʻe e pili ana i ke kaulike olakino a me ka hāʻawi ʻana i ka mālama kaulike no nā kauka. Ma o kēia mau hoʻololi noʻonoʻo i kā mākou ʻōnaehana mālama olakino, hiki ke kūkulu ʻia i ka hilinaʻi, akā e lōʻihi ana ka manawa a me ka hana.

No laila, ma ke ʻano he wahine ʻeleʻele, e loaʻa kahi lāʻau iāʻu? ʻAe ka pane a eia ke kumu - manaʻo wau ʻo ia ka mea kūpono iaʻu e hana ai e pale aku iaʻu iho, i kaʻu poʻe aloha, a me koʻu kaiāulu. Ua ʻike ʻo Centres for Disease Control and Prevention (CDC) ke hoʻohālikelike ʻia i ke kaiāulu keʻokeʻo, he 1.4 mau manawa ka nui o nā kānaka ʻeleʻele i loaʻa nā hihia o COVID-19, 3.7 mau manawa i ka haukapila, a 2.8 mau manawa e make ana mai COVID-19.1 No laila, ʻoiai ke kiʻi ʻana i kahi lāʻau āpau hiki ʻole ke ʻike ʻia a makaʻu hoʻi, makaʻu pū nā ʻike o COVID-19. Inā ʻoe e nīnau inā makemake ʻoe e loaʻa ka lāʻau lapaʻau, e noiʻi, e kamaʻilio i kāu pōʻai, a e nīnau i nā nīnau. Hiki iā ʻoe ke nānā i ka Pūnaewele ʻo CDC, kahi a lākou e pane ai i nā kaʻao a me nā ʻike o ka lāʻau lapaʻau COVID-19.

 

E hoʻomaopopo '

  1. Nā kikowaena no ka kaohi ʻana a me ka Kāohi ʻana i ka maʻi, CDC. (Pepelu 12, 2021). Nā Halemai a me ka make e ka lāhui / lāhui. Ua kiʻi ʻia mai https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/covid-data/investigations-discovery/hospitalization-death-by-race-ethnicity.html
  2. Wallace, A. (Sep 30,2020). Ka lāhui a me ka lāʻau: 5 mau kaʻao lāʻau lapaʻau weliweli e hōʻeha i ka poʻe ʻeleʻele. Ua kiʻi ʻia mai https://www.healthline.com/health/dangerous-medical-myths-that-hurt-black-people#Myth-3:-Black-patients-cannot-be-trusted
  3. Nix, E. (Dec 15, 2020). Hoʻokolohua Tuskegee: Ke aʻo syphilis kaulana. Ua kiʻi ʻia mai https://www.history.com/news/the-infamous-40-year-tuskegee-study
  4. (Sept 1, 2020). Henrietta Lacks: Pono ka ʻepekema e hoʻoponopono i kahi hewa mōʻaukala https://www.nature.com/articles/d41586-020-02494-z
  5. Torres, N. (Aug 10, 2018) ʻImi: ʻO ka loaʻa ʻana o kahi kauka ʻeleʻele i alakaʻi i nā kāne e loaʻa ka mālama kūpono aʻe. Ua kiʻi ʻia mai https://hbr.org/2018/08/research-having-a-black-doctor-led-black-men-to-receive-more-effective-care