Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility Faapasi i mataupu autu

Mata'utia: COVID-19 Faalua, Vaxxed Taimi Tolu

O tagata uma na ou talanoa i ai fai mai o le COVID-19 e pei o se isi ituaiga o maʻi. E le mafai ona tu'u sa'o o tatou tamatamailima ile mafua'aga...e ese lava le lagona ile leaga tele. O le taimi muamua na ou maua ai, sa ou ala i luga ma se tiga matuitui ma ou lagona e pei na lavea aʻu i se pasi. Sa tiga mea uma ma o le pupula pea o o'u mata e tutusa le tele o le malosi e pei o le savaliga i se mauga. I le taimi lea, ua faalua ona ou tui ma ou lagona le saogalemu e uiga i le alu atu i nofoaga faitele, e ui lava i talafou lapatai e uiga i lenei ituaiga delta fou. O Halloween o se tasi o aso malolo e sili ona ou fiafia i ai ma e saʻo le alu i fafo ma laʻu uo sili ma fai sina fiafia! A uma mea uma, sa ou tausia le puipuiga talafeagai mo le saogalemu: matapulepule, faʻamaʻi lima ma se faʻalelei ono-futu faʻafefe o le tagata lava ia o le a mautinoa lava o le a taofia aʻu i le "kalapu e le afaina." Pe a ma le lua aso mulimuli ane na ou matua lavea ai. I le taimi lava lena, sa ou faʻatulagaina se suʻega COVID-19. Na amata ona alualu i luma faailoga a o ou faatali mo taunuuga. O la'u paaga sa i fafo o le taulaga, ma sa ou iloa atonu o le mea lea e sili ona lelei. Leai se uiga o le tatou faapauu uma i luga o le nofoa ma le faanoanoa. Sa pei o se ituaiga mata'utia faapitoa ou te le moomoo i se tasi. Na ou mauaina le feʻau mataʻutia i se mea pe tusa o le 10:00 i le po i le po na sosoo ai e taʻu mai ai ua ou maua le COVID-19. Sa ou lagona le fefe, fefe ma le tuuatoatasi. E faapefea ona ou faia na o a'u? I le lua aso mulimuli ane, na text mai ai laʻu uō sili e fai mai ua aafia foʻi o ia. E le faapea na sili atu ai ona lelei le iloa o loo maʻi foi o ia, ae o le mea sili sa i ai se tasi e alofa mai ia te au.

Na amata le tiga o le ulu, vaivai, tiga o le fa'a'i, ma le pipii. Ona oo mai ai lea o le niniva ma le leiloa o le tofo ma le manogi. O le tiga o maso o o'u vae na pei ua mau a'u tamai povi i se u'u. Na maitauina le leai o ni fa'ailoga o le manava. Ou te manatua lo'u fetagisi i luga o le telefoni ma la'u uo mamae e uiga i lo'u agaga faafetai i le mauaina o le tui. O le mea na ou lagonaina sa matua leaga lava. Sa ou iloa atonu e sili atu le leaga. A uma mea uma, o le mafuaʻaga lea o se faʻamaʻi o le lalolagi. Sa tautau mamafa foi le tausalaina ma le fefe i lou loto. Sa ou matua fefe lava ina ua ou pasi atu i isi ae ou te lei lagonaina ni faailoga. O lenei siama sauʻai e mafai ona afaina ai se isi tagata e sili atu nai lo le mea na ou lagona ona sa ou manaʻo e faʻatasi ma tagata mo le taimi muamua i le tausaga. Ua oo mai foi le ita. O le ita e faʻatatau i soʻo se tasi na ou maua mai lenei siama ma ia te aʻu lava mo auala uma na mafai ona ou taofia ai lenei mea mai le tupu. Ae ui i lea, sa ou ala i aso taitasi ma sa mafai ona ou manava ma sa ou faafetai ai.

Sa ou taulimaina na o aʻu ma faatasi ai ma le fesoasoani a nai uo ma tagata o le aiga o ē sa agalelei e lafo mea i loʻu faitotoʻa. O mana'oga masani sa fa'afetauia i le taugata o mea'ai ma fa'atauga fo'i. I se tasi po, ina ua uma ona ou taele ma Vicks vaporizer steamers, na ou iloa ai e le mafai ona ou tofo pe sogisogi i se mea. Ose lagona uiga ese ona e pei o loʻu faiʻai ovataimi e taumafai e faʻaʻoleʻole aʻu e manatua pe o le a le manogi o le supa poʻo le faʻatoʻa fufulu ieie. Ina ua uma ona 'ai i mea'ai eseese, ina ia mautinoa e le mafai ona ou tofo moni i se mea, na amata ai ona ou manao i masi. Afai e le mafai ona ou tofo i se mea ma ua matua'i lagona le le faamalieina o meaai, aisea e le 'ai ai i mea'ai? Sa faia e la'u uo sili ni masi faufale mo a'u ma tuu i luga o lo'u faitotoa i totonu o le itula. O mea'ai na'o le pau lea o le vaega fa'amalieina o le 'ai, i le taimi lea. I se isi itu i loʻu faʻalavelave, na ou filifili ai e tuʻu le meaʻai mata i mea uma e aofia ai laʻu oatmeal. Aua aisea e leai ai?

O vaiaso e lua o le moe ma le mata'utia o le matamata i ata moni o le TV na pei o se miti taufaafefe. Sa ou savalia la'u taifau i itula ese e aloese ai mai tagata, pe a ou mafaia. O vaiaso atoa e lua na pei o se miti fiva. O se faanenefu mata'utia o Netflix, meaai mama, Tylenol, ma moe.

O le taimi lava na uma ai ona faʻamaonia aʻu e laʻu fomaʻi, na ou alu ma aumai laʻu COVID-19 booster. Na taʻu mai e le fomaʻi ia te aʻu ina ua uma ona maua le COVID-19 ma maua le faʻamalosi, "E tatau lava ona e puipuia pulu." O na upu na taia ai o'u taliga i se auala le lelei. Na lagona le matua le mafai ona toto le fatu e faapea o lenei faʻamalosia lona tolu o le a avea ma tiketi i se olaga e leai se popole mai le COVID-19. Ae maise le iloaina o suiga fou ua salalau e pei o le afi afi.

Anapogi i luma ono masina. Ou te le'i malaga ma sa matua mataala lava ma tala fou o isi fa'ama'i pipisi o lo'o salalau solo. Sa ou tolopo le alu e vaai lo'u tama matua e 93 tausaga ona e lei faia se tui. Sa leai foi sona faamoemoe e faia faapea. Sa matou talanoa e uiga i le le toe i ai o se utiuti o tui. Na te leʻi aveesea le tui mai se isi tagata na sili atu ona manaʻomia, o lana 'alofaga autu lea. Sa faaauau pea ona ou taofia le asiasi atu ia te ia i Las Vegas ona sa ia te a'u le fefe tele ina ne'i ou lamatia o ia pe a ou alu e vaai ia te ia. Sa ou faʻamoemoe pea o le a mafai ona matou oʻo i se nofoaga e lagona ai le saogalemu pe a mafai ona asiasi. Ae paga lea, i le amataga o Me na maliu faʻafuaseʻi, ona o le tuinanau ma isi tulaga faʻalesoifua maloloina. Matou te talanoa i vaiaso uma i afiafi o Aso Sa a o ou kukaina le meaai o le afiafi ma e masani ona ia aumaia “le faamai” lea na maliliu ai le faitau miliona o tagata. Na ia faʻaesea atoatoa o ia talu mai le 2020, lea e iai ana lava faʻafitauli, e pei o le atuatuvale, agoraphobia ma le faʻatapulaʻaina o fesoʻotaʻiga ma lana fomaʻi muamua mo le puipuiga o le soifua maloloina. O lea la, e ui ina ou le toe mafai ona toe vaai ia te ia talu mai le 2018, ou te lagona e pei na ou faia le filifiliga mautu e ui lava e sau ma se faanoanoaga loloto.

Na matou o i Las Vegas ma oʻu matua e fesoasoani i le nonoa o mataupu a loʻu tamamatua i le faaiuga o Me. Na matou tietie atu i Vegas ma faia uma puipuiga talafeagai ma matapulepule ma agafesootai mamao e ui lava o le vaega o totoe o le lalolagi na foliga mai ua sili atu le toʻa i nei mea. O le taimi lava na matou taunuu ai i Vegas, e foliga mai e leʻi iai le COVID-19. Sa savavali solo tagata i auala tumutumu e aunoa ma ni matapulepule, taʻalo masini slot e aunoa ma le faʻaogaina o lima faʻamama, ma e mautinoa lava e le popole i le feaveaʻiina o siama. Na manatu o'u matua o se mea uiga ese lo'u musu e alu i totonu o le lifi ma se isi tagata e ese mai ia i laua. O lenei mea sa na'o le mafaufau ma e le'i fuafuaina. E moni ou te lei matauina sei vagana ua latou fai mai se mea e uiga i ai. Ona o le vevela tele o le tau o Vegas, sa faigofie lava ona tu'u ese nisi o faiga saogalemu na viliina i totonu o tatou fai'ai i le lua ma le afa tausaga talu ai.

Ina ua uma ona ou i Vegas mo se aso, na ou maua le telefoni mai laʻu paaga. Sa ia faitio i le tiga o le fa'a'i, tale, ma le vaivai. E galue o ia i faleoloa ma e ono faʻaalia i le faitau selau o tagata i le aso, o le mea lea na matou manatu muamua ai e manaʻomia le suʻega. E mautinoa lava, na ia faia se suʻega ile fale na faʻaalia ai se iʻuga lelei. O lana galuega na manaʻomia ai se suʻega PCR ma na toe foʻi mai lelei i nai aso mulimuli ane. O le a ia mafatia na o ia i lenei mea, e pei lava o loʻu taimi muamua. O aʻu, e pei lava ona ia faia, ou te le fiafia i le iloa o loʻo ia feagai na o ia ae na ou manatu atonu o le mea sili lea. Ina ia vave ona ou toe foi i le fale e faigaluega, sa ou filifili loa ou te lele i le fale a o toe foi mai ou matua i ni nai aso mulimuli ane. Sa ou ui atu i le malaevaalele, nofo i luga o se vaalele (ma se matapulepule) ma faatautaia ni malae vaalele se lua ae ou te lei taunuu i le fale. O le taimi lava na ou taunuu ai i le fale, sa ou faia se suʻega COVID-19 ile fale, e ui lava na faʻamaʻaina e laʻu paaga lo matou fale ma ua amata ona lelei. O ana su'ega ile fale na fa'aalia ai e le lelei. Na matou manatu sa ou i ai foi i le manino! "E le o le aso COVID-19!," matou te fai atu tausua le tasi i le isi.

E le vave tele… ina ua mavae aso e tolu o le nofo ai i le fale, sa amata ona tiga loʻu faai. Sa matua tigaina lo’u ulu, ma sa tau le mafai ona tuu i luga lo’u ulu. Sa ou faia se isi suega. Le lelei. Ou te faigaluega i le falemaʻi i aso e lua i le vaiaso, lea e manaʻomia ai aʻu e lipoti atu aʻu faʻamaʻi aʻo leʻi oʻo i le galuega ma e manaʻomia e le latou matagaluega o le soifua maloloina ou te alu i totonu mo se suʻega PCR. E mautinoa lava i le aso mulimuli ane, na ou maua ai lena taunuuga lelei o le suega. Sa ou nofo i lalo ma ou tagi. O le a le tuua na o au i lenei taimi, o se mea manaia le iloaina. Sa ou faʻamoemoe o le taimi lenei o le a sili atu ona faigofie, ma o le tele o vaega. O le taimi lea na ou maua ai ni fa'ailoga o le manava e aofia ai le fufusi o lo'u fatafata ma se tale fatafata loloto e tiga. Sa faatauasoina le tiga o le ulu. O le tiga o le fa'a'i na pei na ou foloina se ipu oneone mamago. Ae e le'i leiloa lo'u lagona o le tofo po o le sogisogi. Na ou pau ese mai le paneta mo se lima aso malosi. O o'u aso sa i ai ni nai moe, matamata mata'utia ma na'o le fa'amoemoe e o'o i se mea e sili ona leaga. Ua ta'u mai ia te a'u o auga vaivai ia ae leai se mea e uiga i lenei lagona lelei.

O le taimi lava na amata ai ona ou lagona le lelei ma ua uma loʻu taimi taofia, sa ou manatu o le iʻuga lena. Sa ou sauni e faitau lo'u manumalo ma toe maulu i le olaga. Peita'i, o lo'o iai pea fa'ailoga umi. Sa ou matua vaivai lava, ma o le a oo mai le tiga o le ulu i taimi sili ona leaga e mafai ai ona ou le aoga, a itiiti ifo seia oo ina kiki mai le Tylenol. Ua mavae ni nai masina mulimuli ane ma ou te lagona lava e pei o loʻu tino e le tutusa. Ou te popole i aafiaga tumau, ma ua lava tala taufaamataʻu o loʻo faʻaalia i luga o talafou e uiga i tagata e leʻi toe malosi atoatoa. O le isi aso sa faameaalofaina ai au i upu poto mai se uo, “Faitau mea uma seia e fefe, ona faaauau lea o le faitau seia e le toe i ai.”

E ui lava ina ua faalua ona ou oo i lenei virus ma ua faatolu ona ou tui, ae ua ou laki lava ina ua ou sao i le auala na ou faia ai. Pe ou te lagona ea se eseesega o tui e tolu? E matua'i.

 

punaoa

O le CDC fa'afaigofie le COVID-19 ta'iala e fesoasoani i tagata lautele e puipuia i latou lava ma malamalama i lo latou lamatiaga | CDC Online Newsroom | CDC

Ole tui ole COVID-19 e fa'ateteleina ai le puipuiga, e fa'afeagai ma fa'ai'uga ole puipuiga - FactCheck.org

Long Covid: E oo lava i le malu Covid e fesoʻotaʻi ma le faʻaleagaina o le faiʻai masina talu ona faʻamaʻi (nbcnews.com)