Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility Faapasi i mataupu autu

Auai, A’oa’o, (Fa’amoemoe) Tu’i

O le masina o le National Immunization Awareness Month (NIAM) ose fa'amanatuga i tausaga ta'itasi ia Aukuso e fa'amanino ai le taua o le tui mo tagata o vaitausaga uma. E taua tele mo tagata mama'i o lo'o iai ni tulaga fa'alesoifua maloloina ina ia fa'afou i tui fa'atonu ona o lo'o i ai i latou i se tulaga sili atu ona lamatia mo fa'afitauli mai nisi fa'ama'i e mafai ona puipuia.

So'o se tagata tausi ma'i muamua na iai le fa'alavelave nei. O lo'o e fautuaina se tui (po'o se isi fautuaga), ae musu le tagata ma'i. O lenei aafiaga o le potu su'ega a'o ou faatoa amata i le tele o masina ua mavae e faateia ai a'u. O aʻu lenei, o le tagata e taʻua o le "tagata poto" lea e sau le tagata maʻi e vaʻai, e suʻe fautuaga, poʻo togafitiga ... ma o nisi taimi latou te fai mai, "leai faafetai."

Ole teena ole tui ole COVID-19 e le ose mea fou. Ua iai uma tagata mama'i ua teena le su'esu'ega mo se tulaga e pei o le kanesa colorectal, se tui e pei ole HPV (human papillomavirus), po'o isi. Na ou manatu o le a ou faʻasoa pe faʻafefea ona faʻaogaina e le tele o fomaʻi poʻo tagata tuʻuina atu nei tulaga. Na ou faalogo i se lauga matagofie na saunia e Jerome Abraham, MD, MPH lea na lagona e le toatele o i matou i le aofia.

E i ai le mafuaaga

Matou te le fa'apea lava e faia e se tagata fa'atuai ona o le valea ma le loto i ai. E masani lava ona i ai se mafuaaga. O lo'o i ai fo'i se va'aiga lautele i le va o le musu ma le musu. O mafuaʻaga e mafai ona aofia ai le le lava o aʻoaʻoga poʻo faʻamatalaga, tuʻufaʻatasiga faʻale-aganuʻu poʻo tuʻufaʻatasiga faafomaʻi, le mafai ona alu i le falemaʻi, le mafai ona malolo mai galuega, poʻo le faʻamalosi mai aiga ma uo e le usitai.

E masani ona o'o mai i le va'aiga fa'asoa o le saogalemu. E te mana'o ile mea e sili ona saogalemu mo lou ma'i ma e mana'o lou tagata ma'i ile mea sili ona saogalemu mo i latou. O le laina pito i lalo mo nisi, latou te talitonu o le afaina mai le tui e sili atu nai lo le afaina o le maʻi. Ina ia faʻataunuʻuina o matou tiute o ni tausi maʻi e tatau ona matou:

  • Fa'aalu se taimi e malamalama ai i lo tatou nu'u ma pe aisea latou te le mautonu ai.
  • E tatau ia i tatou uma ona iloa le auala e amata ai se talanoaga aoga ma faia ni talanoaga faigata.
  • E mana'omia e le au foa'i ona aapa atu i nu'u o lo'o mana'omia ma fausia faiga fa'apa'aga.
  • Manatua e tau mo i latou e manaʻomia se tausiga faʻafomaʻi sili atu.

Fa'amatalaga sese? Auai!

Ioe, ua uma ona matou faalogo i ai: "faailoga o le manu feʻai," microchips, suia lau DNA, maneta, ma isi. O lea, e faʻafefea ona faʻaogaina e le tele o auʻaunaga lenei mea?

  • Fai le fesili. “E te fiafia e maua le tui?”
  • Faalogo ma le onosai. Fai se fesili tulitatao, “aisea ua e lagona ai faapena?”
  • Fa'atasi ma le ma'i ile saogalemu. O lau sini masani lea.
  • Fesili e uiga i isi sini: "O le a le mea e faaosofia ai oe e te manaʻo e toe faʻafoʻi le olaga i le masani?" Faalogo.
  • O i matou o tagata e tu'uina atu e mana'omia ona pipii i fa'amatalaga matou te iloa. Afai tatou te le iloa le tali i se fesili, e tatau ona tatou faapea atu. O le tele o taimi, ou te tali atu i le "tuu mai ia te au e suʻe mo oe."

Aoao

O le aganuu o le ki. E tatau ona tatou manatua mo nisi nuʻu, sa i ai se talatuu o faʻalavelave faʻafomaʻi na aʻafia ai faʻataʻitaʻiga mataʻutia poʻo le le faia. I aso nei, o loʻo tauivi pea le toʻatele o tagata gasegase e maua se avanoa i se fomaʻi. E tusa lava pe latou te maua se fomaʻi, atonu e i ai se lagona e le amanaiaina pe faʻavaivaia o latou popolega. Ma ioe, o nisi e fefefe e tuʻuina atu faʻamatalaga patino. O le mea lea, e tusa lava pe maualuga le numera o maliu i nisi o nuʻu mai faʻamaʻi e pei ole COVID-19, o loʻo i ai pea le maualuga o le masalosalo. E le tatau ona galo ia i tatou o le toʻatele o loʻo i ai pea paʻu tau tupe, leai se felauaiga, leai se initaneti, poʻo le fefefe o faʻailoga mai le tui e ono mafua ai ona latou misia galuega.

Ma'i manuki

Monkeypox o se siama "zoonotic". O lona uiga e fe'avea'i mai manu i tagata. O nisi o manu e mafai ona fa'asalalauina e aofia ai ituaiga manuki eseese, isumu pu'upu'u tetele, moe Aferika, ma nisi ituaiga o squirrels. E oʻo mai i lenei tusitusiga, e 109 mataupu faʻamaonia i Colorado. O le tele o mataupu o loʻo i Niu Ioka, Kalefonia, Texas, ma Chicago.

O le ma'i e a'afia i le aiga lava e tasi o fa'ama'i pei o le smallpox. O ona auga e masani lava ona tutusa, ae e le ogaoga e pei o le smallpox. O mataupu muamua o manuki na maua e foma'i i le 1958 i taimi e lua o fa'ama'i o manuki na teuina mo su'esu'ega.

O le to'atele o tagata e a'afia i le virusi o le manuki pox e iai se fa'ama'i vaivai e fa'agata e tusa lava pe leai se togafiti fa'apitoa. Ole va'aiga e fa'alagolago ile tulaga ole soifua maloloina ole ma'i ma le tulaga ole tui.

E iai nisi e tatau ona togafitia, e aofia ai i latou e maua i le ogaoga o le afaina, faʻafitauli faʻaletonu ma i latou e laiti ifo i le valu tausaga. E fautuaina e nisi pulega i latou o loo maitaga, po o le susu e tatau ona togafitia. Ole taimi nei e leai se togafitiga fa'amaonia fa'apitoa mo fa'ama'i pipisi ole manuki, peita'i o vaila'au fa'ama'i ua atia'e mo le fa'aoga i tagata mama'i mama'i e ono aoga e tetee atu ai i le tanesusu.

O lo'o iai felafolafoaiga pe o le manuki pox ose fa'ama'i fa'afeusuaiga, masalo e sili atu ona sa'o, ose fa'ama'i pipisi e ala i feusuaiga. I nisi o itu e pei o le herpes e sosolo e ala i le pa'u i le pa'u.

O le tele o tagata e maua ni fa'ailoga se lua o fa'ailoga manuki. O le seti muamua e tupu pe a ma le lima aso ma e aofia ai le fiva, tiga o le ulu poʻo le tua, fulafula o le lymph ma le maualalo o le malosi.

I ni nai aso talu ona maua i le fiva, e masani lava ona aliali mai se mageso i luga o le tagata ua aafia i le tanesusu. O le mageso e foliga pei o pimples po'o mafo ma e mafai ona aliali i le tele o vaega o le tino, e aofia ai foliga, fatafata, alofilima o lima ma alofivae. Atonu e lua i le fa vaiaso.

tui ole tanesusu?

Na fa'amaonia e le FDA le tui JYNNEOS - e ta'ua fo'i o Imvanex - mo le puipuia o le tanesusu ma le tanesusu. Ua uma ona oka isi tui. O le tui JYNNEOS e aofia ai tui e lua, faatasi ai ma tagata ua manatu ua uma ona tui pe tusa ma le lua vaiaso talu ona uma le tui lona lua. O le tui lona lua, ACAM2000T, ua fa'alauteleina le avanoa mo le tanesusu. E na'o le tasi le fana. E fautuaina mo tagata ma'itaga, pepe laiti i lalo o le tasi tausaga le matutua, tagata e vaivai le puipuiga, i latou e maua i le fatu, ma i latou e maua i le HIV. E fa'apea ua e tui i le fa vaiaso talu ona fai le tui. O nei tui e le lava sapalai ma e mana'omia e lau 'au'aunaga ona galulue fa'atasi ma Colorado Department of Health and Environment (CDPHE) e fa'amaopoopo.

Ua fautuaina e foma'i fa'afoma'i tagata e uia laasaga nei e fesoasoani e puipuia ai le sosolo o le manuki:

  • Aloese mai le fa'afeso'ota'i ma le pa'u i le pa'u ma se tagata e iai le mageso e pei o le ma'i manuki. O se tagata e fa'apea e pipisi se'ia o'o ina fa'amalolo atoatoa le ma'a'a.
  • Taumafai e aua ne'i pa'i i moega, lavalava, po'o isi mea e ono pa'i i se tagata e maua i le manuki
  • Fufulu soo lima i le fasimoli ma le vai

O savali autu

Ua ou iloa afai e tausia e i matou o le au tausi maʻi ma fomaʻi savali autu e lima, o la matou auala sili lea:

  • O le tui ina ia puipuia ai oe. O la matou sini ia e maua lou olaga sili.
  • O a'afiaga e masani lava ma mafai ona pulea.
  • O tui e matua aoga tele e taofia ai oe mai le falemai ma ola.
  • O nei fautuaga e fausia i luga o tausaga o suʻesuʻega faʻalagolago, avanoa lautele.
  • Aua le fefe i fesili.

E leai se tagata e leiloa le mafuaaga

E taua tele le leai o se tasi e temoni ona o le teena o se fautuaga faafomaʻi. O tagata gasegase uma e mananaʻo ia saogalemu. O la matou sini i le avea ai ma tagata tausi maʻi o le tatalaina lea o le faitotoʻa, aua a o faagasolo taimi, o le a sili atu le mafaufau. I le isi itu o le atunuʻu, o le vaega "e mautinoa lava e leai" e faʻatatau i tui COVID-19 na pa'ū mai le 20% i le 15% i le tolu masina talu ai o le 2021. O la matou sini o le aʻoaʻoina ma onosaʻi, ma a matou gasegase. Matou te iloa o gasegase uma e faʻaosofia ese ma tulaga ese. O nisi taimi o la’u tali sili pe a ou faalogo atu i le musua po o le talitonu i se vaaiga e le masani ai o le na o le faapea atu “e le ogatusa ma lo’u aafiaga.”

Ma le mea mulimuli, i se isi itu, e sili atu nai lo le 96% o fomaʻi i le atunuʻu atoa o loʻo faia tui puipuia ile COVID-19. E aofia ai a'u.

punaoa

cdc.gov/vaccines/covid-19/hcp/index.html

cdc.gov/vaccines/ed/

ama-assn.org/press-center/press-releases/ama-survey-shows-over-96-doctors-fully-vaccinated-against-covid-19

cdc.gov/vaccines/events/niam/parents/communication-toolkit.html

cdphe.colorado.gov/diseases-a-to-z/monkeypox

cdc.gov/poxvirus/monkeypox/pdf/What-Clinicians-Need-to-Know-about-Monkeypox-6-21-2022.pdf