Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility Faapasi i mataupu autu

O Loʻu Auala

Ua tatou o uma i lo tatou lava ala i le olaga. O ai tatou i aso nei o se faʻaputuputuga o o tatou taimi ua tuanaʻi aafiaga e faia ai tatou i le mea ua tatou i ai. E leai se tasi o tatou e tutusa, ae tatou uma e mafai ona fesoʻotaʻi le tasi i le isi e ala i lagona tutusa. Aʻo tatou susulu atu se malamalama i le pule i le ola ia Setema e ala i le National Suicide Awcious and Prevention Month, mafaufau i tala eseese nei e tolu:

O Tom * o se aliʻi e 19 ona tausaga, e leʻo toe aoga, faʻamalieina lana miti o le galue i le faʻafiafiaga, ma mo se kamupani e masani ona manaʻo e galue. Sa avea ma ana miti i le olaga atoa. E lelei le olaga. E tele ana uo, ma o le aliʻi fiafia e te fia iloa. Na te faia uo i soo se mea na te alu i ai. Ua lauiloa o ia i lona vave vave ma ona uiga fiafia-fiafia.

Mafaufau la ki se tamaliki tagata e 60-tausaga te matua, ko Wayne, * i te lua o ana vaega o te olaga, mai tua o te taviniga ki te tatou fenua mo te United States Marine. Ua toe foʻi i le aʻoga, faʻataunuʻu lana miti e fausia se aʻoga faʻavae i lona poto masani i le militeli, feagai ma PTSD mataupu ma isi mea e pei o le tele o tautua tagata iloa i le latou toe foʻi i le "masani" olaga.

Ma e iai foʻi le tamaʻitaʻi e 14 tausaga le matua, o Emma. * Fou i le aoga maualuga, na ia faʻamalosia e saili tupe ma sefe mo lona lumanaʻi. Ina ua tuua le aʻoga, ae leʻi amataina ana meaaoga, sa faigaluega o se papergirl, ma tufatufaina nusipepa i tuaoi i totonu o le lua-maila faataamilosaga o lona fale. E i ai ni ana uo, e ui lava e manatu o ia o le a le sili ona manaia pei o lana afeleti lauiloa tuagane matua, o lea na ia faʻaaluina le tele o taimi e sola ese ai i se tusitusiga moni o loʻo i ai i masani tusi.

Ua tatou o uma i lo tatou lava ala i le olaga. I luga o le laueleele, e leai se tasi o nei tagata e iai se mea e tutusa ai. Ae, e mafai ona avea i latou ma soʻo se tasi tatou te iloa. Ma mo nisi o tatou, tatou te iloa Toma, Wayne ma Ema. Sa ou faia ma o aʻu foi. O le mea e te le o iloa o Tom o loʻo fagatua ma lona faʻafeusuaiga ma mauaina lona tulaga o se tama talavou i lenei lalolagi. O le mea e te le o faʻalogo ai o Wayne, o loʻo tauivi ma ana ia lava PTSD faʻafitauli; i lona manaʻo e fesoasoani i isi, o loʻo ia sailia moni le fesoasoani na ia manaʻomia moni. Ma o le mea e te le o vaʻai i ai Ema, o lafi i tua atu o le tusi o tagata tusi ma miti faia tupe e ufitia lona manaʻomia e fegalegaleʻi ma i latou latou te lagona o loʻo vaʻaia ma le le manaia.

Mo nei tagata taʻitasi, o fafo na nana le mea na latou lagonaina i totonu. O nei tagata taʻitasi sa oʻo i le tulaga o lagona atoatoa ma le leai o se faʻamoemoe. O nei tagata uma na filifili e ave mataupu io latou lava lima i le mea na latou lagona o se taumafaiga e faia le lalolagi se fiafia. O nei tagata uma na oʻo i le tulaga na latou talitonu moni ai o le lalolagi o le a avea ma se sili atu nofoaga e aunoa ma latou. Ma o nei tagata uma na o atu ma le gaioiga. O nei toatolu tagata na faia ni mea moni ma mulimuli o le taumafai e pule i le ola. Ma e toʻalua i latou na faʻamaeʻaina le gaioiga.

Ae faimai foi le American Foundation for Suicide Prevention, o le pule i le ola o le lona sefulu lea o mafuaaga o le oti i le Iunaite Setete. I le 2017, e sili atu ma le faʻalua faʻalua le pule i le ola (47,173) e pei ona i ai le fasioti tagata (19,510) i le tatou atunuʻu. Ma i Colorado, talu mai le 2016, o le United Health Foundation suʻesuʻega na maitauina o la matou setete na vaʻaia le maualuga maualuga, tausaga ma lea tausaga. Lenei o se puipuia i le soifua maloloina lautele faʻafitauli e mafai ona tatou galulue uma e faʻamuta. O se tasi auala e ala i le mataala ma le faʻamaoniga o faʻafitauli tau le mafaufau. E pei lava ona fesoasoani fomaʻi i lo tatou soifua maloloina, e mafai foi e fomaʻi ona fesoasoani io tatou mafaufau. E le afaina le fesili mo se fesoasoani. E le afaina le siaki i totonu ma uo ma aiga ia mautinoa ai o loʻo lelei mea o loʻo tatou i ai. Aua neʻi e faʻapea e lelei se tasi, talu ai e foliga mai e lelei i fafo.

O Tom, Wayne ma Ema e ofi uma i le faitauga o tagata, ma o nisi e ono vaʻaia se maualuga maualuga o le pule i le ola, e ui o vaega uma o tagata ua oti le ola. Tamaʻitaʻi tamaiti aʻoga, pei o Ema, taumafai e pule i le ola faʻalua faalua nai lo tama tama aʻoga. Ma faʻatasi ai ma tagata e pei o Wayne, i le 2017, o le fua faatatau o le pule i ola o le veteran e tusa ma le 1.5 taimi le maualuga atu nai lo tagata le aʻoaʻoina.

Le lalolagi o loʻo tatou nonofo ai nei e le mafai ona iloa le mea a Tom poʻo Wayne na mafai ona aumaia atoatoa iai. Peitai, mo i latou na iloaina Tom ma Wayne, e i ai se faʻaleaogaina. Ma e mafai ona fai lenei mo soʻo se tasi na i ai se poto masani i se tasi latou te iloa pule i le pule i le ola. Ua misia e le aiga o Tom lona fiafia tele i le olaga atoa. Sa masani ona fiafia Toma i le lalolagi na siomia ai o ia. Ina ua ia manao e faia se mea, sa oso o ia i totonu ma lua vae. Ua ou misia lona aga malie mataga ma le naunautaʻi mo le olaga. O ai na te iloa le mea na te ono ausia pe a fai na ia ola i le tuanaʻi o 19. O le anoanoai o fitafita muamua na mafai ona oo i ai Wayne ina ua avea o ia ma faʻamaonia faufautua ua leiloa faʻavavau. E le mafai ona latou aʻoaʻoina mai le poto masani o Wayne. O tuagane ma tuagane o Wayne na leiloa foi se tuagane alofa ma agaalofa. Mo aʻu, ou te iloa ua ou misia lana agamalie i le faʻavasegaina o le kalama o le le saʻo o le faʻaaogaina o clichés ma idioms. Wayne sa lelei tele mo lena.

Ae mo Ema, o le metotia na ia filifilia e le o se faaiuga e pei ona ia faʻamoemoeina. Ina ua maeʻa ona galue i mataupu ma mea uma na unaʻia ai o ia e faia le filifiliga na ia faia, ua avea nei o ia ma maloloina, faʻagaioia tagata matua i le sosaiete. Na te iloa le taimi e siaki ai ona lagona, le taimi e tu ai mo ia lava ma le taimi e fesili ai mo se fesoasoani. Ou te iloa o le a manuia Ema. O lena teine ​​14-tausaga le matua e le o le tagata o ia i aso nei. O loʻo ia te ia se lagolagosua lelei i aiga, aiga ma uo o loʻo tausi ia te ia, ma se galuega tumau e tumau ai ona galue malosi. E ui o tatou uma i luga o la tatou lava ala, i lenei tulaga, o Emma le ala o laʻu lava. Ioe, o aʻu o Ema.

Afai o oe poʻo seisi e te iloa o loʻo feagai ma mafaufauga o le pule i le ola, e tele auala e saili ai se fesoasoani. I Colorado, valaʻau le Colorado Crisis Services i le 844-493-8255 poʻo le text TALK i le 38255. Talu ai nei na pasia ai e le Konekeresi se pili e faʻailoaina ai le 988 o se numera a le atunuʻu e valaʻauina pe a fai o oe o se pule i lou ola poʻo le mafaufau. O le numera o loʻo fuafua e faʻagaioia i le ogatotonu o le 2022. Seʻia oʻo i lena taimi, i le atunuʻu e mafai foʻi ona e valaʻau i le 800-273-8255. Siaki i totonu ma lou aiga ma uo ma i latou o siomia oe. E te le iloa le ala atonu o i ai se tasi ma le aʻafiaga e mafai ona e faia.

* Ua suia igoa e puipuia ai le le faalauaiteleina o le tagata.

 

punaoa:

American Foundation mo le puipuia o le pule i le ola. https://afsp.org/suicide-statistics/

Centres for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/msmhealth/suicide-violence-prevention.htm

National Institute mo le Soifua Maloloina o le Mafaufau. https://www.nimh.nih.gov/health/statistics/suicide.shtml

National Alliance on Mental Illness. https://www.nami.org/About-NAMI/NAMI-News/2020/FCC-Designates-988-as-a-Nationwide-Mental-Health-Crisis-and-Suicide-Prevention-Number

Ole laina ole ola ole Puipuiga ole Puleaina ole Pule ole Atunuu. https://suicidepreventionlifeline.org/

O le fua faatatau o le pule i le ola o talavou i Colorado Na siitia e le 58% i le 3 tausaga, ma ua avea ai ma mafuaʻaga o le 1 I le 5 talavou na feoti. https://www.cpr.org/2019/09/17/the-rate-of-teen-suicide-in-colorado-increased-by-58-percent-in-3-years-making-it-the-cause-of-1-in-5-adolescent-deaths/