Liptember, buzëkuq për jetën!
Gratë dhe individët që identifikojnë gratë kanë nevojë për përfaqësim më të mirë në fushën e shëndetit mendor. Çfarë mënyrë më të mirë se sa me një buzëqeshje buzëkuq?
Liptember, një fushatë njëmujore e krijuar nga një fondacion me bazë në Australi që fitoi famë globale, u themelua në vitin 2010. Brenda vitit të tyre të parë ata ishin në gjendje të rrisin ndërgjegjësimin dhe 55,000 dollarë fonde për organizatat e shëndetit mendor. Që nga viti 2014, Liptember ka qenë në gjendje të financojë mbi 80,000 kërkesa për mbështetje në krizë1.
Grupi zbuloi se shumica e hulumtimeve të shëndetit mendor të kryera në shoqërinë tonë ekzaminojnë shëndetin mendor të burrave, por këto gjetje i zbatojnë si për burrat ashtu edhe për gratë. Rezultati ishte se disa programe dhe strategji parandaluese nuk mund të ndihmonin nevojat e shëndetit mendor të popullatës femërore dhe asaj femërore. Me pjesëmarrësit që kanë një buzë shumëngjyrëshe, Liptember shpreson të ndezë një bisedë rreth shëndetit mendor. Ideja është të pakësohet stigma e kërkimit dhe marrjes së mbështetjes dhe të pranohet se të gjithë përfitojnë nga ky kujdes në një moment të jetës së tyre. Guximi për të qenë i pambrojtur në këtë hapësirë mund të shpëtojë edhe një jetë.
Historia e hershme e shëndetit mendor të grave është me të vërtetë një periudhë e errët. Që nga viti 1900 para Krishtit, grekët dhe egjiptianët e hershëm i atribuuan një "mitrën endacake" ose "lëvizjen spontane të mitrës" si fajtorin për të gjitha trazirat që një grua mund të ndjejë. Zgjidhja ishte të martohej, të qëndronte shtatzënë ose të abstenonte. Flisni për mesazhe të përziera! Fjala greke "hystera", për mitër, është rrënja e termit të dëmshëm "histeri", duke sjellë një stereotip të vjetër shekullor për çrregullimet mendore të grave. Edhe Hipokrati nënshkroi teorinë e histerisë, duke sugjeruar se zgjidhja për "melankolinë e mitrës" ishte thjesht të martohej dhe të kishte më shumë fëmijë. Vetëm në vitin 1980 ky term u hoq nga Manuali Diagnostik dhe Statistikor (DSM)2.
Me kalimin e kohës dhe mjekësisë, edhe hapësirat më të shenjta të femrave u morën nga profesionistë meshkuj. Kujdesi gjinekologjik dhe i lindjes së fëmijëve, të cilat kryesisht ishin dhënë nga mami të trajnuara, u shtynë jashtë dhe u zhvlerësuan. Kjo fije specifike e kujdesit shëndetësor të grave papritmas u bë hapësira e një burri.
Një kohë e dhunshme dhe shqetësuese në kulturën tonë evoluoi në djegien dhe ekzekutimin e grave "shtriga", të cilat ishin individë që me shumë gjasa kishin të bënin me çështje të shëndetit mendor të padiagnostikuar, epilepsi, apo edhe thjesht njerëz të pavarur që dëshironin të mendonin vetë.3.
Tani jemi në një pozicion më të mirë për të mbështetur gratë dhe popullsinë tonë që identifikon gratë, por pabarazitë ende ekzistojnë. Stereotipet gjinore vazhdojnë në industrinë e kujdesit shëndetësor me një grua që ka më shumë gjasa të presë më gjatë për një diagnozë shëndetësore4, apo edhe të biesh viktimë e gjuhës seksiste që thotë "është e gjitha në kokën e saj" ose "ajo është thjesht e çmendur". Për më tepër, racizmi vazhdon të krijojë pengesa në marrjen e kujdesit. Një grua me ngjyrë në Amerikë ka 20% më shumë gjasa të përjetojë probleme të shëndetit mendor dhe ka të ngjarë të jetë e ekspozuar ndaj seksizmit dhe racizmit në industrinë tonë të kujdesit shëndetësor.
Si një adoleshent që vuante nga depresioni në vitet '90, edhe unë e përjetoj këtë pabarazi. Unë kisha shumë profesionistë që u përpoqën të diagnostikonin dhe trajtonin një sërë çështjesh të shëndetit mendor. Më përshkruan medikamente të rezervuara vetëm për episodet psikotike më intensive – medikamente që sigurisht nuk ishin testuar në mendjet e të rinjve. Isha dhe vrapova në një udhëtim të egër që bëri shumë pak për të shuar një njeri emocional, i cili po përpiqej maksimalisht të përshtatej me të gjithë "njerëzit e tjerë normalë".
Kështu që përdora fuqinë e grimit për të shprehur nga jashtë atë që po përjetoja së brendshmi. Nëse do të kisha një ditë të ndritshme dhe të lumtur, ju mund të më gjenit me një buzë të ngrohtë të kuqërremtë që i ftonte njerëzit të dilnin dhe të fillonin një bisedë! Nëse do të merresha me depresionin dhe trishtimin, mund të më kishit gjetur në kakao ose merlot. Nëse do të kishim një ditë të re të freskët, një ndjenjë optimizmi dhe një fillim i ri, livando ose një pastel i skuqur mund të jetë zgjedhja.
Ishte një kohë e dhimbshme si adoleshent dhe, duke parë prapa, vërej se krijimtaria dhe pavarësia ime nuk ishin diçka që festohej apo eksplorohej. Nuk ishte çudi që u përpoqa të futesha në kutinë e vogël të shoqërisë! Shpresoj që ato kufizime që kam përjetuar të zvogëlohen me çdo brez dhe që, ndoshta, vetë vajza ime do të jetë në gjendje të ketë qasje në kujdesin dhe trajtimin e shëndetit mendor që unë - dhe kaq shumë gra para meje - nuk i dinim kurrë.
Liptember është një lëvizje që më frymëzon. Ngjyra, shkaku dhe kujdesi. Buzëkuqi mund të jetë më shumë se grim. Mund të kapërcejë. Mund të pasqyrojë se kush jemi dhe kush shpresojmë të jemi. Na jep kontroll mbi veten në një botë ku shumë gra ndihen të pafuqishme. Liptember na jep një shans për t'u festuar dhe pranuar ashtu siç jemi, dhe shpresoj që ju të bashkoheni me mua për të festuar çdo ditë!
Për të mësuar më shumë dhe për t'u përfshirë në mbledhjen e fondeve, shikoni liptemberfoundation.org.au/ per detaje!
Referencat